Op 5 februari 2009 bericht The Moment[1] over een drietal jongemannen die zich subliem kleden met vrouwenmode ‘zonder hun mannelijkheid te verliezen’. Het bericht ‘Boys With Birkins’ riep maar liefst 146 unieke reacties op, wat een gemiddeld hoog aantal reacties is voor een blogbericht. Meer dan de helft (56%) van de reacties was negatief tegenover een positieve 36%. 8% nam een neutrale positie in ten opzichte van de trend dat mannen vaker vrouwenkleding zouden moeten dragen. Het onderwerp raakt een maatschappelijk en esthetisch gevoelig snaar onder het overwegend Amerikaanse publiek. De reacties tonen een intolerante houding ten opzichte van mannen die zich kleden buiten de gebruikelijke modeconventies voor mannen. Wat zegt het over de huidige tijd? En over de positie van mannen in relatie tot mode? Is de mannenmode achtergebleven zich te emanciperen ten opzichte van vrouwenmode?
Elisabeth Spiridakis melde in februari 2009 in het bericht ‘Boys with Birkins’ een trend in de mannenmode om buiten de mannelijke kaders te treden. Hierbij worden mode-attributen en stijlen met een vrouwelijke connotatie niet gemeden. De auteur toont afbeeldingen en interviews van drie jongens in het bijzonder: BryanBoy - een modeblogger van 27 jaar uit Maleisië; Yu Masui - een Japanse modejournalist van 22 jaar, woonachtig in Londen; en Jean Paul Paula, een stylist, fotomodel en modeblogger van 23 jaar uit Amsterdam. Alle drie vallen op door het dragen van bijvoorbeeld hoge hakken, vrouwelijke designerhandtassen, accessoires en luxe damesmode, die zij op een ‘mannelijke’ manier dragen.
Spiridakis benadrukt dat hier geen sprake zou zijn van cross dressing. Zij schrijft: ‘Het zijn mannen die zich kleden als mannen, maar daarbij gebruik maken van de vrouwenafdeling’. Om deze trend te ondersteunen verwijst zij naar diverse recente mannenmodeshows uit Parijs, die vrouwelijke modeaccessoires en vrouwelijke silhouetten in hun collecties voor mannen toonden.
Modeontwerper Marc Jacobs heeft volgens Spiridakis een belangrijk aandeel in het introduceren van de rok in het domein van de man. Hij draagt dagelijks rokken en leggings, zonder zijn mannelijkheid te verliezen, stelt zij. En modegigant Hennes & Maurits nam in november 2009 de mannenrok en de mannenlegging op in het assortiment, welke in rapt tempo waren uitverkocht. Raken mannen- en vrouwenmode verstrengeld? Is de mannenmode bezig met een transformatie en verruiming van haar conventies? Of is dit signalement niet representatief voor een groter draagvlak dan enkele modeminnaars of androgyne mantypes in de modewereld?
Op zich lijkt het niets nieuws wat hierboven wordt gesignaleerd. Extravagante jongemannen die zich kleden met vrouwenmode is van alle tijden en categoriseert de Westerse samenleving als travestie of transseksualiteit. De begrippen travestie en transseksualiteit zijn echter niet altijd toereikend voor de mensen die hun gender-identiteit op een andere manier vormgeven.
Andere benamingen voor mensen die hun kleding mixen met kleding van de andere sekse zijn cross dressers, genderbenders, uniseks, androgyne of transgenders[2]. Het is echter niet vanzelfsprekend dat deze mensen (of mannen in dit geval) in een overgangsfase zitten van een sekseverandering, zich gevangen voelen in het ‘verkeerde’ lichaam of ‘worstelen’ met hun gender-identiteit. Vaak blijkt dat er geen sprake is van een worsteling, afgaande op motivaties van zogenaamde crossdressers. De worsteling wordt veroorzaakt door de dominante overtuigingen die in een cultuur heersen. Je bent man of vrouw, of je bent transseksueel. Door normatieve gender-categorieën is er weinig begrip of ruimte voor alternatieve vormen. Crossdresser, uniseksueel en andere benamingen zijn vaak wel bruikbaar om aan de samenleving de beleving van de gender-identiteit kenbaar te maken en te kunnen interpreteren.
Andere benamingen voor mensen die hun kleding mixen met kleding van de andere sekse zijn cross dressers, genderbenders, uniseks, androgyne of transgenders[2]. Het is echter niet vanzelfsprekend dat deze mensen (of mannen in dit geval) in een overgangsfase zitten van een sekseverandering, zich gevangen voelen in het ‘verkeerde’ lichaam of ‘worstelen’ met hun gender-identiteit. Vaak blijkt dat er geen sprake is van een worsteling, afgaande op motivaties van zogenaamde crossdressers. De worsteling wordt veroorzaakt door de dominante overtuigingen die in een cultuur heersen. Je bent man of vrouw, of je bent transseksueel. Door normatieve gender-categorieën is er weinig begrip of ruimte voor alternatieve vormen. Crossdresser, uniseksueel en andere benamingen zijn vaak wel bruikbaar om aan de samenleving de beleving van de gender-identiteit kenbaar te maken en te kunnen interpreteren.
Spiridakis roept in het bericht de The Moment lezers op deze trend te omarmen: ‘Jongemannen die shoppen op de vrouwenafdeling zijn geniaal. Je vraagt je af waarom niet elke man dit doet. In vergelijking met deze jongens is iedereen gemakzuchtig als het aankomt op mode. Het is de hoogste tijd om dit te veranderen.’ Deze uitspraak heeft tot de meest uiteenlopende reacties geleid.
Enerzijds reageren lezers instemmend en zijn van mening dat mannenmode te eenzijdig is en te beperkt in haar mogelijkheden. Anderzijds vinden de lezers het onzin dat deze zogenoemde ‘fashion freaks’ op een voetstuk worden geplaatst door de krant The Times en vinden hen verre van representatief voor het kleedgedrag van andere mannen. Voor een meerderheid van 56% ging dit bericht over de grens van de goede smaak heen.
De negatieve berichten varieerden van scheldwoorden als ‘freaks’, zwakzinnigen, homos, travestieten, tot het veroordelen van het aandachttrekken voor de ‘verkeerde’ redenen. Met name mannen reageerden ontsteld bij het zien van deze jongens. Een greep uit het aanbod:
De negatieve berichten varieerden van scheldwoorden als ‘freaks’, zwakzinnigen, homos, travestieten, tot het veroordelen van het aandachttrekken voor de ‘verkeerde’ redenen. Met name mannen reageerden ontsteld bij het zien van deze jongens. Een greep uit het aanbod:
‘[...] If you really believe in being open-minded, that includes tolerating those whose choices appear more conventional that your own’. –ladedah, 08/02/09, reactie nummer 30.
‘This is crossdressing [...] and to me it screams drag show minus the entertainment. Androgyny will never catch on in the mainstream [of men’s fashion, red]. As if! [...]’. thank god most men don’t dress like this, 06/02/09, reactie nummer 17
Daartegenover reageerde 36% zeer enthousiast op dit bericht. De positieve reacties varieerden van het kunnen identificeren met deze jongens tot het bejubelen van het loslaten van gender-conventies in mode. Een greep uit de positieve reacties:
‘[...] What this columnist is pointing to is right on: there is a change happening in men’s fashion and where it will end, who can tell. But the energy is there!’- alan, 08/02/09, reactie nummer 40.
‘[...] I admire their fearlessness and their innate sense of what needs to happen, essentially. They [...] have realised that men should have the right to venture out and take influence from what is around them, unlike mainstream men’s fashion. Women’s fashion have been influenced by men’s fashion, and now this phenomenon should transcend. We need a revolution’. – Erich, 16/06/09, reactie nummer 145.
‘To me it seems like some of this is about a new take on gender, although I query how ‘new’ this is. [...] Some of it is also related to reactions on the way men dress is shut down to all but very limited repertoire of shapes and colours, conforming to what we think of as masculine and as acceptable. What these men do is essentially trying to open up and reinvent that repertoire, and implicitly asking some interesting questions: Do we think it’s feminine because it is literally female? Do we think it’s feminine because of the rich texture or fabulous colours? Or a new shape that is meant to be noticed? And if this is true, why aren’t we all signing up?’ – andydoubtles, 06/02/09, reactie nummer 14.
De resterende 8% stond neutraal tegenover deze hype en relativeerden de meningen van de auteur als de reacties van anderen. Enerzijds bejubelden deze 8% het lef van deze jongens, maar zagen anderzijds niet in dat dit een realistische trend is voor een grotere groep mannen van buiten het modecircuit.
‘[...] Our culture, however, is still bipolar and has no real place for androgyny’. – Ariel Cinii, 6/02/09, reactie nummer 4
Samenvattend kan op basis van bovenstaande worden geconcludeerd dat
- mannenmode ‘op slot’ zit
- androgyne jongens zich niet erkend voelen in de samenleving en door de mode-industrie
- mode niet gebonden zou moeten zijn aan gender-conventies
- mannen minder vrijheden en mogelijkheden kennen in het kleden van het lichaam dan vrouwen
- Niet-modemannen angstig staan ten opzichte van veranderingen in mannenmode.
- De representatie van mannelijkheid zwaar weegt in de mannenmode.
- De Westerse wereld intolerantie tonen ten opzichte van vrouwelijke mannen.
De drie ‘Birkin’-jongens zijn veelal beginnende stylisten en amateur modebloggers die vermoedelijk al op jonge leeftijd wegdroomden bij tassen van Hermes, jasjes van Chanel en haute couture creaties uit modereportages. Zij zijn eerder excentrieke ‘fashion vicims’ dan dat zij de voorhoeders zijn van een grotere mannentrend; deze zogenoemde ‘crosssdressers’ leven voor de mode en houden eigen ideeën na over het kleden van hun lichaam. Zij denken buiten maatschappelijke kaders en experimenteren met het vormgeven van hun gender-identiteit.
Wat deze discussie en dit bericht wel inzichtelijk hebben gemaakt is de manier hoe vandaag de dag wordt gedacht over mannen die zich niet stereotype ‘mannelijk’ kleden. Impliciet lijkt in het esthetische kleedgedrag van de drie crossdressers een maatschappelijke discussie verscholen: mannenmode lijkt in een staat te verkeren van gefixeerde overtuigingen over de beleving en verbeelding van ‘mannelijkheid’ en ‘vrouwelijkheid’.
Traditionele modeconventies en maatschappelijke rolpatronen tussen man en vrouw worden in stand gehouden in het kleedgedrag van mannen. Mannenmode heeft zichzelf misschien nog niet ver genoeg ontwikkeld in vergelijking met de vrouwenmode. Het aanbod van mannenmode wordt op basis van enkele reacties ervaren als beperkt: in mogelijkheden, variaties, kleur, vormgeving, ontwerp en textuur. Het accepteren van alternatieve gender-identiteiten dan man of vrouw, of een liberale beleving van mannenmode, blijken gevoelig te liggen in de Amerikaanse samenleving, zelfs onder mannen die zeggen van mode te houden of mensen die woonachtig zijn in steden als New York City waar over het algemeen liberaal wordt gedacht over mensen met andere overtuigingen en achtergronden.
Kortom,
Kortom,
Verkeerd de mannenmode nog in een ouderwets en ongeëmancipeerd paradigma?Ik verbaasde mij persoonlijk over veel van de standpunten van enkele reacties. We leven in een tijd waar gelijkheid tussen man en vrouw is ingebed, homoseksualiteit is erkend en geaccepteerd, en met het postmoderne gedachtegoed dat de mens vrij is in het vormen van je eigen identiteit ook zou betekenen dat man en vrouw vrij zijn in het vormgeven van zijn of haar visuele identiteit.
[1] The Moment is de blog van T-Style Magazine en wordt uitgegeven door de Amerikaanse krant The New York Times. The Moment blogt over ontwikkelingen in mode, lifestyle en design.
[2] Genderbending, crossdressing en transgender. Cross Dressing heeft meerdere betekenissen. Travestie is een theatrale en extravagante vorm van cross dressing. Cross Dressing in het algemeen wil zeggen dat meerdere stijlen met elkaar worden gecombineerd, tot een stijl, waar het mixen van mannen- en vrouwenkleding een voorbeeld is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten